Opryszczka wywołana przez wirusy HSV-1 i HSV-2 atakuje bez wyjątku dorosłych i dzieci. Szacuje się, że ponad 80% populacji jest nosicielem wirusa. Pomimo wielu badań nad szczepionką i lekami nosicielem wirusa pozostaje się na całe życie. Opryszczka jest niezwykle niebezpieczna dla noworodków, dlatego warto dowiedzieć się czego unikać i jak pomóc dziecku w chorobie.
Powrót ze szpitala do domu, pierwsze kąpiele, nieprzespane noce i tłumy bliskich osób, chętnych do odwiedzin i powitania nowego członka rodziny – taki scenariusz poznał w swoim życiu chyba każdy rodzic. Jeszcze większy stres i obawy o zdrowie i życie dziecka wywołują w młodych rodzicach choroby.
Zakażenie opryszczkowe wirusem typu HSV-1 lub HSV-2 nie wybiera wieku pacjentów. Atakuje dorosłych jak i dzieci. Pierwsze zakażenie ma zawsze charakter gwałtowny, pojawiają się bolesne pęcherzyki, które pękają, tworząc nadżerki. Może pojawić się wysoka gorączka, silne osłabienie i ból. W przypadku opryszczki wargowej chory może mieć trudności z jedzeniem i piciem, a przy masywnej infekcji nawet problemy z oddychaniem, a chorobowo zmienione miejsca są bardzo bolesne.
Opryszczka u noworodka - przebieg
U noworodków zmiany opryszczkowe pojawiają się nie tylko w okolicy ust i nosa, ale na całej twarzy. Atakują oczy, gardło, język, podniebienie, przełyk a z czasem pojawiają się na całym ciele. Zmiany niebezpiecznie rozprzestrzeniają się w kierunku centralnego układu nerwowego. Gdy opryszczka zaatakuje centralny układ nerwowy, pojawiają się napady padaczkowe, drgawki i nienaturalna ospałość oraz wybrzuszenie ciemiączka na przodzie główki. Zakażenie wirusem opryszczki u dzieci nierzadko ma przebieg gwałtowny z zajęciem wielonarządowym włącznie. Podnosi poziom enzymów wątrobowych, co uszkadza wątrobę, zaczynają obumierać jelita, dochodzi do zapalenia mózgu. Każda godzina jest na wagę złota. Śmiertelność u noworodków w przypadku nieleczenia opryszczki jest bardzo wysoka (prawie 80%). Zakażenie opryszczkowe u tak małych dzieci może pozostawić trwałe powikłania neurologiczne.
Jak opryszczką może zarazić się noworodek?
W przypadku tak małych dzieci drogi zarażenia wirusem opryszczki mogą być dwie: głównie HSV-2 poprzez poród i zarażenie od matki, HSV-1 poprzez fizyczne przeniesienie wirusa – pocałunek, dotyk, zetknięcie z powierzchnią, przedmiotami na których jest wirus.
Za większość przypadków opryszczki genitalnej odpowiedzialny jest drugi typ wirusa – HSV- 2, choć może ją wywołać także typ pierwszy – HSV-1. Zakażenie opryszczkowe u matki może mieć przebieg objawowy lub bezobjawowy. Powstanie zmian chorobowych w okolicach intymnych i na szyjce macicy u matki wyklucza poród siłami natury i jest wskazaniem do cesarskiego cięcia. Czasem jednak zakażenie może przebiegać bezobjawowo i wtedy zwiększa szansę na przeniesienie wirusa na dziecko, gdyż nie ma podstaw do przeprowadzenia cesarskiego cięcia i podania leków przeciwwirusowych dziecku.
W przypadku wirusa HSV-1, wirus ten zaraża poprzez drogę kropelkową. W powstałych pęcherzykach, w płynie surowiczym obecny jest wirus gotowy do dalszego rozprzestrzeniania. Zatem dla bezpieczeństwa noworodka należy bezwzględnie ograniczyć kontakt z dzieckiem osobom z aktywnymi zmianami. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku korzystania z miejsc publicznych: przychodni lekarskich, poczekalni, pokojów dla matki z dzieckiem. Wirus HSV poza organizmem może przeżyć do kilku dni obecny na klamkach, poręczach, przewijakach. Kluczem do uniknięcia zarażenia jest szczególna ostrożność w kontaktach z innymi ludźmi, ograniczenie przebywania w miejscach publicznych i stosowanie zasad higieny.
Pojawienie się dziecka to ogromny czas zmian i emocji w rodzinie. To ogromna chęć wizyt i spotkań, potrzeba dotknięcia, pocałowania nowego członka rodziny. Warto jednak poczekać z takimi wizytami, ograniczyć kontakt fizyczny gościom z dzieckiem i przypomnieć o umyciu rąk, zdjęciu odzieży wierzchniej. W przypadku wizyt w przychodni lekarskiej nigdy nie należy kłaść i przewijać dziecka bez dodatkowej pieluszki/ kocyka, po korzystaniu z toalety trzeba pamiętać, aby umyć ręce i skorzystać z jednorazowego ręcznika.
Zawsze duży niepokój wzbudza atak opryszczki wargowej u rodzica i obawa przed zarażeniem dziecka. Obok podstawowych zasad higieny na rynku dostępne są maseczki na twarz, które ograniczają kontakt z wirusem. Rodzic z aktywnym procesem chorobowym powinien także bezwzględnie podjąć leczenie lekami doustnymi, aby złagodzić skutki i skrócić czas choroby.
Co zrobić, gdy dziecko zachoruje?
Każda zmiana chorobowa, niepokojące objawy u noworodka powinny być bezwzględnie skonsultowane z lekarzem. U tak małych dzieci liczy się szybkość diagnozy i wdrożenie leczenia. Zakażenie opryszczkowe jest bardzo niebezpieczne, a nieleczone zmiany mogą prowadzić do śmierci. U noworodków przechodzących infekcję wirusem opryszczki zazwyczaj konieczna jest hospitalizacja i dożylne podawanie leków przeciwwirusowych. Zmiany opryszczkowe w jamie ustnej u noworodka powodują ból i uniemożliwiają karmienie. Szybko może dojść do odwodnienia organizmu i dalszego rozprzestrzeniania się zmian. Gojące się nadżerki na ciele wymagają także szczególnej higieny, pielęgnacji i leczenia.
Konsultacja merytoryczna: dr Joanna Sałkowska-Wanat specjalista dermatolog
